طراحی تجربه کاربری یا UX design به تعامل کاربر با محصول یا خدمات اشاره دارد. در حقیقت طراحی تجربه کاربری المان‌هایی را در نظر خواهد گرفت که این تجربه را شکل می‌دهد و نوع احساسی که به کاربر می‌دهد، که چقدر ساده می‌تواند کار مورد نظر خود را به انجام برساند. هدف از طراحی رابط کاربری تجربه ساده، کارآمد، قابل استفاده بودن و لذت بخش بودن محصول، مرتبط و کاملا مطلوب برای کاربر می‌باشد. در مدت زمان بسیاری طراحی به معنای طراحی گرافیکی یا همان ظاهر محصول بوده، اما امروزه این موضوع اهمیت دارد که این تعاملات چه احساسی را در ما به وجود می‌آورد. در صورتی که UX را تجربه‌ای در نظر بگیریم که کاربر در زمان کار با محصول دارد، طراحی تجربه کاربری یک فرآیندی است که طراح بر آن است که تشخیص دهد تجربه‌ای که به وجود می‌آید چیست؟!

طراحی تجربهٔ کاربر (UX Design) چیست؟

طراحی تجربه کاربری به روش، اصول و دستورالعمل‌هایی گفته می‌شود که انسان در زمان تعامل با محصول، از سودمندی، کاربردپذیری و مطلوبیت تجربه‌ها حمایت می‌کند. این روش‌ها آسان هستند ولی خلق تجربه به علت درگیر بودن با خصوصیات انسانی ساده نیست. تجربه یک موضوع فاعلی و فردگراست و کاربران متفاوت ممکن است تجربه های متفاوتی در استفاده از یک محصول داشته باشند. 

چند حقیقت در مورد طراحی تجربهٔ کاربر:

• UX Design فرآیندی است که نباید انتظار داشته باشید که آن را یک بار بخرید و استفاده کنید. 
• UX Design  را باید از بالاترین سطح سازمان (لایه رهبری و مدیران ارشد) شروع کرد نه با تغییر پوسته و ظاهر محصول.
• UX Design یک فرآیند تکاملی است که تجربه‌ها براساس آزمایش و تکرار و … بهبود خواهد یافت و ناگهانی خلق نمی‌شوند. 
• UX Design  یک فرهنگ یا بینش نیست، یک علم و روش شناسی و اصول مشخص است. 
• UX Design الگوی مشخصی ندارد و کسب و کارها می‌توانند الگوهای منحصر به فردی برای تجربه های کاربری خود ایجاد کنند. 
• UX Design به نحوه استفاده کاربر محدود می‌شود. 
• UX Design به لحاظ مفاهیم هم‌پوشانی‌های فراوانی با حوزه‌های دیگری مثل بازاریابی، معماری، خدمات مشتریان، مدیریت کسب و کار و حتی مدیریت منابع‌انسانی دارد.
• UX Design به تنهایی نمی‌تواند عامل همه تجربه‌های خوب یا بد کاربران باشد. 

اصول طراحی تجربه کاربری

طراحی تجربه کاربری به 4 بخش تقسیم می‌شود، این چهار بخش شامل : 

• استراتژی تجربه : طراحی تجربه کاربری علاوه بر اینکه به کاربر نهایی مربوط می‌شود، محصول یا خدمات ارزشی بزرگ را برای کسب و کار به ارمغان خواهد آورد. این استراتژی با در نظر گرفتن نیازهای شرکت، نیازهای مشتری را نیز در نظر می‌گیرد. 
• طراحی تعامل : این استراتژی به نحوه تعامل کاربر با یک سیستم می‌پردازد و به المان‌های تعاملی مانند دکمه‌ها، انتقال صفحات و انیمیشن‌ها توجه دارد. طراحان باید برای کاربر شرایطی را فرآهم آورند که با کمترین تلاش کارهای خود را به انجام برساند. 
• تحقیقات کاربری : در طراحی تجربه کاربری باید مشکل شناسایی شود و راهکار طراحی شود. موفقیت در این کار نیز تنها با تحقیقات گسترده و گرفتن بازخورد از کاربران انجام می‌شود. بازخورد می‌تواند از طریق نظرسنجی، مصاحبه و تست کاربردپذیری انجام بگیرد. آنها داده‌های کمی و کیفی را جمع‌آوری کرده و از آنها برای تصمیم‌گیری بهتر بهره می‌برند.
• معماری اطلاعات : معماری اطلاعات تمرین سازمان‌دهی اطلاعات و محتوا به روشی معقول و در دسترس می‌باشد. این روش به کاربر کمک می‌کند که به روش خود محصول را بررسی کند. برای تعیین معماری اطلاعاتی هر محصول، معماران اطلاعات رابطه میان مجموعه‌ متفاوتی از محتوا را بررسی می‌کنند.

تجربه کاربری یک زمینه کاری چندرشته‌ای شامل ترسیم المان‌های علوم شناختی و روان‌شناسی، علوم کامپیوتر، طراحی ارتباطات، مهندسی کاربردپذیری و… است.

طراح تجربه کاربری چه کار می‌کند؟

طراح تجربه کاربری محصولات، خدمات و تکنولوژی‌هایی را تولید می‌کند که کاربرپسند و در دسترس باشد و بتوان به طور روزانه از آن استفاده کرد. یک طراح تجربه کاربر برای وفق‌دادن مطلوبیت‌های کاربر با امکان‌سنجی فنی و پایداری کسب و کار از تفکر طراحی بهره می‌برد. این فرآیند شامل 4 مرحله است که به شرح زیر است:

• الگوبرداری (الهام‌گیری) : این مرحله طراح باید به دنبال درک و مشاهده باشد. برای این کار نیز تحقیقات گسترده ای را انجام خواهد داد و برای پیدا کردن دقیق مسائل و مشکلات و چالش‌های موجود، راه حل و رقبا را تحلیل و بررسی می‌کند. 
• مفهوم‌سازی 
• تکرار
• نمایش 

وظایف طراح تجربه کاربری چیست؟

6 وظیفه ای که طراح تجربه کاربری دارد:

بررسی محصول

بررسی محصول زیربنا برای یک طراحی عالی را فرآهم می‌کند، و به طراحان اجازه خواهد داد که فرضیات را کنار بگذارند و تصمیمات خود را براساس واقعیات بگیرند. جمع آوری داده از طریق مصاحبه‌های شخصی با کاربران و ذینفعان، تحلیل رقابتی، نظرسنجی‌های آنلاین، گروه‌های تمرکز انجام می‌گیرد. 

علت اهمیت بررسی محصول

• به طراحان UX اطلاعاتی درباره رفتار، اهدافشان، انگیزه‌ها و نیازهایی که کاربران دارند، خواهد داد.
• به طراحان UX کمک می‌کند که استانداردهای صنعت را درک و فرصت‌های مناسب برای ارائه محصول را تشخیص دهند. این کار همچنین به اولویت بندی وجوه متفاوت محصول کمک می‌کند. این وظیفه از وظایف طراح تجربه کاربری مستقیما با ویژگی‌های محصول در ارتباط است.

ساخت پرسوناها و سناریوها

این مرحله شامل تشخیص گروه‌های کاربری اصلی و ساخت پرسوناهای معرف آنان می‌باشد. پرسونا یک هویت خیالی است که یکی از گروه های کاربری برای طراحان منعکس کرده و آن را نشان می‌دهد. پرسوناها خیالی و غیرواقعی هستند، اما باید قسمتی از مخاطبین واقعی و رفتارهای آن‌ها را نشان دهند. هدف از ساخت پرسوناها، منعکس کردن الگوهایی است که در کاربران تشخیص داده شده‌اند.

معماری اطلاعات (IA: Information Architecture) 

زمانی که طراح UX تحقیقات خود را انجام داد و پرسوناها را ساخت، زمان تعریف معماری اطلاعات فرا می‌رسد. وظایف طراح تجربه کاربری در محدوده تحقیقاتی پایان یافته و وظایف او در محدوده عملیات شروع می‌شود. معماری اطلاعات و ایجاد ساختار برای وب سایت، اپلیکیشن و غیره به کاربران این اجازه را خواهد داد که بدانند کجا هستند و اطلاعاتی را درباره موقعیت فعلی خود می‌خواهند کجا وجود دارد. معماری اطلاعات در حقیقت منجر به ایجاد مسیریابی، سلسله مراتب و دسته بندی‌ها می‌شود.

ساخت قاب

البته قاب جزئی از وظایف طراح UX است که نشان دهنده هر صفحه یا گامی است که کاربر در زمان کار با محصول با آن برخورد می‌کند. قاب دارای مشخصات زیر است:

• قاب چارچوب طراحی محصول می‌باشد. معمولا زمانی که توسعه آغاز می‌شود، به عنوان راهنما استفاده شده و باید منعکس کننده تمامی بخش‌های مهم محصول نهایی باشند.
• قاب‌ها به سرعت ساخته شده و طراحان UX باید اهداف UI را به شکل ساده‌ای منعکس نمایند. 
• قاب‌ها به ندرت برای آزمودن محصول استفاده می‌شوند.

پروتوتایپ

پروتوتایپ‌ها به کاربر نشان می‌دهد که چگونه با محصول کار کنند. بهتر است برای طراحی تعاملی از تصاویر ایستا استفاده نشود و در عوض از پروتوتایپ تعاملی (قابل کلیک) استفاده کنید. با ابزارهای مدرن برای ساخت پروتوتایپ مانند Adobe XD، می‌توانید حتی پروتوتایپ‌های خود را به صورت ویدئویی ضبط کنید تا بازدیدکنندگان را راهنمایی نمایید و به آنها نشان دهید که طراحی شما چگونه کار می‌کند. پروتوتایپ‌ها باید به کاربر اجازه دهند، تجربه ای از محتوا داشته و تعاملات اصلی را با رابطی شبیه به محصول نهایی، آزمایش کنند. پروتوتایپ نباید دقیقا شبیه به محصول نهایی باشد، اما هدف و کاری که انجام می‌دهد باید کاملا مشابه باشد.

آزمایش محصول

آزمایش به طراحان UX کمک می‌کند که بفهمند، کاربران هنگام کار با محصول، با چه چالش هایی مواجه می‌شوند. تست بر روی شخص واقعی انجام می‌شود تا رفتار شخص مشاهده شود. بازخوردهای کلامی و غیرکلامی از کاربر به طراحان UX کمک خواهد کرد که تجربه کاربری بهتری بسازند. ویژگی‌های همیشگی طراحی تجربه کاربری به شرح زیر است:

• طراحی UX، فرآیند تکرار مداوم است. 
• طراحی UX فرآیندی است که هیچگاه پایان نمی‌یابد.
• کار طراح UX با انتشار محصول پایان نمی‌یابد.
• طراح UX باید همیشه در حال یادگیری باشد و آپدیت‌های بعدی را منتشر کند. آنها سعی دارند بهترین محصول را طراحی کنند.

طراح تجربه کاربری کیست؟

طراحان تجربه کاربری دارای قدرت تجزیه و تحلیل بالایی هستند که می‌توانند از ذهن انتزاعی خود برای طراحی محصولات و خدمات استفاده کنند. نرم‌افزارهایی زیادی برای طراحی وایرفریم، پروتوتایپ و پیش‌نمایش محصول وجود دارد. طراح حرفه‌ای از این ابزارها به خوبی استفاده می‌کند. طراحی تجربه کاربری دارای حوزه‌های مختلفی با توجه به تخصص و علاقه فرد در هر یک از فعالیت های زیر می‌باشد، این حوزه ها شامل : 

• UI Designer | طراح رابط کاربری
• UX manager | مدیر تجربه کاربری
• Visual Designer | طراح بصری
• UX Writer | نویسنده تجربه کاربری
• Product manager | مدیر محصول
• Developers | توسعه دهندگان

مهمترین مهارت‌های طراح تجربه کاربری چیست؟

 مهم‌ترین ویژگی‌هایی که باید یک UX Designer داشته باشد علاوه بر مهارت طراحی، تیزهوشی در کار و توانمندی‌های اخلاقی و ارتباطی است.طراح تجربه کاربری باید :

• انعطاف پذیر باشد.
• اصول طراحی تعاملی و معماری اطلاعات را درک کند. 
• معیارهای شغلی و نحوه اثرگذاری طراحی در عملکرد را درک کند.
• در ایجاد داستان، پرسونا، نقش سایت، قاب‌بندی، نمونه اولیه و استوری‌بورد برای کاربر تخصص داشته باشد. 
• در برنامه‌ریزی و اجرای تست، نظرسنجی و ارزیابی‌های معمول کاربری توانایی داشته باشد.
• کار را براساس تست داده‌های کاربر و بازخوردهای کیفی راه اندازی کند. 
• اهداف، اهداف کوتاه مدت و داده‌های مربوط به تجارب کاربری در دنیای دیجیتال را بتواند تفسیر کند. 
• ارتباطی قوی و مهارت ارائه خوب، توانایی بیان و بحث درباره تصمیمات مربوط به طراحی، در تعامل با مشتریان و سهام‌داران داشته باشد.